بنیان نظری الگوی پیشرفت ایرانیان (تأملی بر تاریخ نوشته های قرن سوم تا ششم هجری)

هدف کلان از نگارش تاریخ، هدایت بشر به سوی سعادت، بهویژه سعادت دنیوی، است، یعنی برخورداری از امنیت و رفاه اجتماعی. این مقاله درصدد تبیین نقش مورخان در قرون سوم تا ششم در رسیدن جامعه به سعادت دنیوی، و راهکارهای آنان در این مسیر است. امتیاز کتابهای تاریخی این دوره، انتقال میراث فرهنگ سیاسی گذشتگان و ارائة تجربیات تاریخی، بخصوص در زمینة آداب صحیح ملکداری بود. آنان با اقتباس از متون اندرزنامهای با روش آموزش و احیای هویت ملی به تبیین ارکان اصلی جامعه و نقش پادشاهان در ایجاد تعادل و توازن میان آنها با ابزار عدالت پرداخته و اوضاع روزگار خود را به نقد میکشیدند و با ارائة پیشنهاد و راه حل برای ادارة بهتر امور جامعه درصدد بودند تا حکومتگران وقت را از راه مطالعة تاریخ روزگاران گذشته و پیامدهای آن، به تجربهاندوزی و عمل به روشهای صحیح ادارة مملکت، هدایت نمایند.